محسنی بندپی: ایران می‌تواند به قطب گردشگری دریایی منطقه تبدیل شود

خبر حرفه ای/ معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: با ورود کشور به مسیر اجرای برنامه هفتم توسعه، فرصتی تاریخی برای احیای نقش دریا به‌عنوان پیشران توسعه ملی فراهم شده است.
به گزارش خبر حرفه ای از تسنیم، ایران در آستانه اجرای برنامه هفتم توسعه، یکی از مهم‌ترین اهداف خود را جذب 15 میلیون گردشگر خارجی تا پایان این دوره تعیین کرده است؛ هدفی که تحقق آن می‌تواند نه‌تنها جایگاه ایران را در صنعت گردشگری منطقه‌ای و جهانی ارتقا دهد، بلکه سهم قابل‌توجهی در رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال پایدار و ارزآوری برای کشور ایفا کند. در این میان، گردشگری دریایی و ساحلی به‌عنوان یکی از مزیت‌های کم‌نظیر ایران، ظرفیتی بی‌بدیل برای نزدیک شدن به این هدف بزرگ محسوب می‌شود.

کشور ما با برخورداری از دو نوار ساحلی گسترده در شمال و جنوب کشور، از یک‌سو به دریای خزر و از سوی دیگر به آب‌های آزاد خلیج فارس و دریای عمان دسترسی دارد. این موقعیت جغرافیایی استثنایی، زمینه‌ای فراهم کرده تا گردشگری دریایی و ساحلی به یکی از محورهای کلیدی توسعه صنعت توریسم بدل شود. تجربه بسیاری از کشورها مانند ترکیه، امارات متحده عربی، تایلند و حتی کشورهای مدیترانه‌ای نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از درآمدهای میلیاردی گردشگری آن‌ها، ناشی از سرمایه‌گذاری هدفمند در بخش دریا و سواحل است؛ از توسعه بنادر تفریحی و ورزش‌های آبی گرفته تا ایجاد مسیرهای کروز و ساخت هتل‌ها و اقامتگاه‌های ساحلی.

برای ایران نیز چنین فرصتی وجود دارد؛ سواحل جنوبی کشور با آب‌وهوای گرم و آفتابی در بیشتر ماه‌های سال، می‌تواند به قطب گردشگری زمستانی منطقه تبدیل شود، در حالی‌که سواحل شمالی با جنگل‌های انبوه و چشم‌اندازهای طبیعی، ظرفیت جذب گردشگران تابستانی را دارد. از سوی دیگر، جزایری چون کیش، قشم و هرمز با جاذبه‌های منحصربه‌فرد خود، توانایی ایفای نقشی محوری در تحقق این هدف 15 میلیونی را دارند.

با این حال، بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها نیازمند برنامه‌ریزی جامع، سرمایه‌گذاری زیرساختی و تعامل فعال با بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران خارجی است. ایجاد اسکله‌های تفریحی، توسعه خطوط کروز، حمایت از ورزش‌های آبی، ایجاد مناطق آزاد گردشگری و تسهیل صدور روادید برای گردشگران، از جمله اقداماتی است که می‌تواند ایران را در مسیر تحقق این هدف قرار دهد.

بدون تردید، گردشگری دریایی و ساحلی تنها یک بخش از صنعت گردشگری ایران است، اما نقشی که می‌تواند در رسیدن به چشم‌انداز 15 میلیون گردشگر خارجی ایفا کند، نقشی کلیدی و راهبردی خواهد بود؛ چراکه این حوزه، همزمان ظرفیت جذب انبوه گردشگران منطقه‌ای و بین‌المللی را دارد و می‌تواند ایران را به یکی از مقاصد مهم گردشگری در غرب آسیا بدل سازد.

در رابطه با این موضوع، گفت‌وگویی با دکتر انوشیروان محسنی بندپی معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

ایران با چه ظرفیت‌هایی در حوزه گردشگری دریایی و ساحلی روبه‌رو است؟

جمهوری اسلامی ایران به‌واسطه موقعیت ممتاز جغرافیایی و قرار گرفتن در میان دو پهنه آبی مهم، یعنی دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب، از ظرفیت‌های بی‌نظیر ساحلی، دریایی و جزیره‌ای برخوردار است که کمتر کشوری در منطقه چنین امکانی دارد. هزاران کیلومتر خط ساحلی، ده‌ها بندر فعال و نیمه‌فعال، جزایر متعدد با ویژگی‌های طبیعی و فرهنگی منحصربه‌فرد و دسترسی به مسیرهای حیاتی حمل‌ونقل بین‌المللی، همه سرمایه‌های راهبردی کشور هستند. با این حال، بخش بزرگی از این ظرفیت‌ها تاکنون آن‌طور که شایسته است در خدمت توسعه اقتصادی و به‌ویژه گردشگری قرار نگرفته است.

اما امروز با ورود کشور به مسیر اجرای برنامه هفتم توسعه، فرصتی تاریخی برای احیای نقش دریا به‌عنوان پیشران توسعه ملی فراهم شده است. به‌ویژه در بند «ج» ماده 83 قانون برنامه هفتم، تسهیل و تسریع در سرمایه‌گذاری گردشگری ساحلی و دریایی از طریق ایجاد شوراهای استانی با اختیارات ویژه در دستور کار قرار گرفته است.

تفویض اختیار به استان‌های ساحلی چه نقشی در چابک‌سازی حکمرانی گردشگری ایفا می‌کند؟

در گذشته، تصمیم‌گیری‌ها به‌دلیل تعدد دستگاه‌ها و بروکراسی‌های پیچیده زمان‌بر بود و همین موضوع مانع رغبت سرمایه‌گذاران می‌شد. اما اکنون همه فرآیندها از صدور مجوز تا پاسخ به استعلامات و قراردادهای واگذاری عرصه‌ها به شوراهای استانی واگذار شده است. این تحول باعث می‌شود استانداران استان‌های ساحلی مانند هرمزگان، بوشهر، سیستان‌وبلوچستان، گلستان، مازندران و گیلان به‌طور مستقیم نقش‌آفرینی کنند و مسیر سرمایه‌گذاری تسهیل شود.

درحال حاضر معاونت گردشگری با همکاری سازمان بنادر، محیط زیست، منابع طبیعی و نمایندگان استان‌ها در حال تدوین یک دستورالعمل جامع است. این سند محدوده‌های ساحلی قابل بهره‌برداری، مراحل پاسخ به استعلامات، شیوه‌های واگذاری و الزامات زیست‌محیطی را مشخص می‌کند. پس از تصویب هیئت وزیران، به استان‌ها ابلاغ خواهد شد. این سند نخستین نقشه راه ملی در توسعه گردشگری دریامحور است.

این سیاست‌ها چه نسبتی با سیاست‌های کلی توسعه دریا‌محور دارند؟

سیاست‌های کلی توسعه دریا محور که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده، بر ایجاد مدیریت یکپارچه، ارتقای جایگاه ایران در منطقه، تسهیل سرمایه‌گذاری، تدوین طرح جامع توسعه دریا محور و صیانت از محیط زیست تاکید دارد. همه این موارد در دستور کار وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قرار گرفته است.

نقش جوامع محلی و بخش خصوصی در این برنامه‌ها چگونه تعریف شده است؟

توسعه پایدار گردشگری زمانی محقق می‌شود که جوامع محلی نقش‌آفرین باشند. از این‌رو بسته‌های حمایتی برای آموزش نیروی انسانی، اعطای تسهیلات، حمایت از بوم‌گردی‌ها و توسعه گردشگری ورزشی و دریایی پیش‌بینی شده است. همچنین استفاده از اسکله‌های موجود برای کاربری ترکیبی گردشگری و مسافری نیز در حال اجراست.

چشم‌انداز ایران در حوزه گردشگری دریایی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ایران با جایگاه ژئوپلیتیک ویژه و تنوع اقلیمی می‌تواند ظرف کمتر از یک دهه به قطب گردشگری دریایی منطقه تبدیل شود. تحقق این چشم‌انداز نیازمند هم‌افزایی دستگاه‌ها، جذب سرمایه‌گذاران، ارتقای مهارت‌ها و حفاظت از محیط زیست است. ما مصمم هستیم گردشگری دریامحور را به یکی از ارکان اصلی اقتصاد گردشگری کشور بدل کنیم.