تاخیرهای چندماهه در سامانه های ترخیص کالا در ایران

به گزارش خبرحرفه ای ، احمدرضا فرشچیان در گفت و گو با ایرنا با اشاره به حادثه دلخراش انفجار در بندر شهید رجایی و انتقاد رئیس‌جمهوری از دپوی طولانی‌مدت کانتینرها در بنادر، افزود: بررسی‌ ها نشان می‌دهد این معضل ناشی از ترکیبی از مشکلات ساختاری، ناکارآمدی سامانه‌ های الکترونیکی و موازی‌ کاری‌ های مفرط دستگاه‌ های مختلف است.

رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران ویرایش ثبت سفارش ترخیص کالا و اختلال در سامانه جامع توسعه تجارت را یکی از عوامل مهم شکل‌ گیری صف در ترخیص کانتینرها و کالاها در بنادر و گمرکات کشور دانست و اظهار داشت: هر کشوری قوانین و مقررات تعریف شده ای در حوزه واردات دارد اما بی نظمی و بی برنامگی های مختلف این فرایند را با چالش روبرو می کند.

وی اضافه کرد: به طور مثال وقتی فرایند ثبت سفارش انجام می شود، تخصیص ارز صورت می گیرد و بعد از اینکه کالا وارد شد زمان ثبت سفارش به هر دلیلی منقضی شده بنابراین تمدید زمان ثبت سفارش باید سیستمی تبدیل شود که واردکنندگان با چالش قطعی ۴۰ روزه سامانه جامع توسعه تجارت روبرو می شوند و کالای مردم برای یک ویرایش ساده جهت ترخیص در گمرکات باقی می ماند.

معضل تاخیر چندماهه در ثبت سفارش کالا

فرشچیان مشکلات سامانه‌های هوشمند گمرکی، دستگاه‌های موازی، بحران زمان بندی، اختلال در سامانه جامع تجارت برای عملیات ویرایش، قطعی‌های مکرر و طولانی‌مدت سامانه‌ها بدون برنامه‌ریزی قبلی و تاخیرهای ۵ تا ۶ ماهه در ثبت سفارش‌ها و ایجاد صف‌های طولانی را از چالش های جدی برشمرد و گفت: عدم پذیرش نتایج آزمایش‌ها در سازمان‌ های دیگر، نبود هماهنگی بین‌دستگاهی در فرآیندهای مشترک و نمونه‌ برداری و آزمایش‌ های تکراری توسط سازمان‌ های استاندارد، بهداشت و دامپزشکی یکی از مشکلات موازی کاری دستگاه های مذکور است.

وی تصریح کرد: نبود چارچوب زمانی مشخص برای انجام آزمایشات قرنطینه، نبود مکانیسم پاسخگویی برای دستگاه‌های متخلف و تاخیرهای سیستماتیک در تمام مراحل ترخیص واردکنندگان را با چالش روبرو می کند که این امر موجب انباشت کالا در بنادر گاهی تا ۶ ماه و هزینه های سرسام آور خواب انبار و جریمه ها و تاخیر می شود.

خسارت میلیاردی ناشی از دپو کالا در بنادر

رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران افزود: دپو کالا در گمرکات و بنادر سبب افزایش قیمت تمام شده کالاها، اختلال در زنجیره تامین تولیدکنندگان داخلی، کاهش شدید اعتماد فعالان اقتصادی به سیستم تجاری و خسارت روزانه میلیاردی به اقتصاد ملی می شود.

وی راهکار این مشکل را یکپارچه‌ سازی کامل سامانه‌ های گمرکی، ایجاد پلتفرم واحد برای تمام دستگاه‌ های ذیربط، حذف آزمایش‌ های تکراری با پذیرش متقابل نتایج، ایجاد پنجره واحد برای تمام مراحل ترخیص و تعیین زمان‌ بندی قانونی برای هر مرحله با ضمانت اجرایی، ایجاد سامانه رصد و گزارش‌ دهی عملکرد دستگاه‌ ها، مکانیسم‌ های تنبیهی برای تعلل‌ های غیرموجه و شفاف‌ سازی کامل فرآیندها و زمان‌بندی‌ ها عنوان کرد.

فرشچیان گفت: حل این بحران نیازمند تحولی اساسی در نگرش و عملکرد دستگاه‌ های اجرایی است. تجربه جهانی نشان می‌ دهد با به‌ کارگیری فناوری‌ های روز و حذف موازی‌ کاری‌ ها، می‌ توان زمان ترخیص کالا را به کمتر از ۴۸ ساعت کاهش داد.

وی افزود: این تحول نه تنها به رونق تجارت خارجی می انجامد بلکه تاثیر مستقیمی بر کنترل تورم و قیمت‌ های داخلی خواهد داشت.

رئیس جمهور که یک روز پس از حادثه (هفتم اردیبهشت ۱۴۰۴) به منظور بررسی آخرین وضعیت حادثه رخ داده در بندر شهید رجایی و مدیریت میدانی ابعاد مختلف این حادثه به استان هرمزگان سفر کرده بود، در جلسه ویژه ستاد مدیریت بحران با اشاره به لزوم اصلاح روند نگهداری کانتینرها در بندر اظهار داشت: نگهداری بلندمدت ۱۲۰ هزار تا ۱۴۰ هزار کانتینر در این بندر قابل قبول نیست. نباید کالاهایی که وارد می‌شوند ماه‌ها در بندر باقی بمانند؛ باید فرآیند ترخیص تسریع شود.